گلوکوم گروهی از بیماری‌های پیشرونده مزمن است که به عصب بینایی آسیب می‌رساند. این آسیب منجر به از دست دادن تدریجی سلول‌های گانگلیون شبکیه و در نهایت، نابینایی غیرقابل برگشت می‌شود. در حالی که اغلب این بیماری با افزایش فشار داخل چشم (IOP) همراه است، اما نزدیک به نیمی از مبتلایان، فشار چشم نرمال دارند. به دلیل پیشرفت آهسته و بدون درد، گلوکوم اغلب تا مراحل پیشرفته تشخیص داده نمی‌شود، به همین دلیل به آن «قاتل خاموش بینایی» می‌گویند.

بر اساس مطالعات، بیش از ۹۰ درصد موارد گلوکوم در کشورهای با درآمد کم و متوسط، و حدود نیمی از موارد در کشورهای با درآمد بالا، تشخیص داده نشده باقی می‌مانند. با افزایش سن جمعیت، انتظار می‌رود شیوع این بیماری در دهه‌های آینده به طور چشمگیری افزایش یابد.

گلوکوم در ابتدا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، اما با پیشرفت بیماری، علائم زیر پدیدار می‌شوند. با این حال، شناسایی گروه‌های پرخطر می‌تواند به تشخیص زودهنگام کمک کند.

علائم هشداردهنده

• کاهش تدریجی میدان بینایی: از دست دادن بینایی جانبی (محیطی) که ممکن است توسط بیمار تا مراحل پیشرفته، نادیده گرفته شود.
• درد شدید چشم و سردرد: در موارد نادر از گلوکوم با زاویه بسته، این علائم می‌توانند ناگهانی و شدید باشند.
• دیدن هاله‌های رنگی اطراف نورها: به ویژه در شب.
• قرمزی چشم و حالت تهوع: این علائم نیز در موارد حاد و نادر مشاهده می‌شوند.

گروه‌های پرخطر

غربالگری و تشخیص زودهنگام گلوکوم حیاتی است، چرا که هیچ درمانی نمی‌تواند بینایی از دست رفته را بازگرداند. روش‌های اصلی تشخیص شامل موارد زیر است:

معاینات تشخیصی کلیدی

• تونومتری (Tonometry): اندازه‌گیری فشار داخل چشم. اگرچه این تنها عامل خطر نیست، اما کاهش آن می‌تواند پیشرفت بیماری را کند کند.
• پریمتری (Perimetry): معاینه میدان بینایی برای شناسایی آسیب به بینایی محیطی.
• تصویربرداری (Imaging): استفاده از تکنیک‌هایی مانند توموگرافی انسجام نوری (OCT) برای بررسی ضخامت لایه فیبر عصبی شبکیه و وضعیت عصب بینایی.
• افتالموسکوپی (Ophthalmoscopy): معاینه مستقیم دیسک بینایی توسط چشم‌پزشک برای مشاهده تغییرات.